පූස්රාලට තොප්පි පැළඳූ ඩොක්ටර් සෙයුස්.

ලෝක ළමා සාහිත්‍යෙය් දිශානතිය වෙනස් කිරීමට ප්‍රබලවම දායක වූ ලේඛකයා වශයෙන් ඩොක්ටර් සුයෙස් හැඳින්වීම වරදක් නොවේ. 1904-1991 කාලයේ ජීවත් වූ ඩොක්ටර් සුයෙස්ගේ සැබෑ නම තියඩෝර් සෙයුස් ගියසෙල් වන අතර ඔහු ලේඛක නාමය ලෙස  මුලදී භාවිත කළ ඩොක්ටර් සුයෙස් යන්න පසුකාලීනව ඔහුගේ නිත්‍ය නම බවට පත් විය. අද පවා ඔහු ලොව පුරා ළමා සාහිත්‍යට සම්බන්ධ නිර්මාණකරුවන්ට ආභාසය සපයන පුරෝගාමියෙකි.

ඔහුගේ පොත් තුළින් ඔහු කළ විප්ලවයන් කිහිපයකි.  වඩාත් ආකර්ෂණීය අන්දමින් ළමා කෘති නිර්මාණය කිරීම කෙරෙහි ඔහුගේ අවධානය යොමු විණි. එකල ඇමරිකාවේ පළවූ බොහොමයක් ළමා කෘති කිසිසේත්ම ළමාහිතකාමී නොවූ අතර ඒවායේ දරුවන්ගේ අවධානය හෝ ඇල්ම ඇති කළ හැකි ගුණාංගයන් අවම විණි. එහෙත් ඩොක්ට සෙයුස්ගේ කතා බොහෝ විට හාස්‍යෙයන් පිරුණු ඒවා විය.ඒවායේ ලියැවී ඇත්තේ ඉතා සරල බොළඳත්වයට ආසන්න වූ ළමුන්ට ගැලපෙන සිදුවීම්ය. එමෙන්ම ඔහුගේ පොත්වල ඔහු විසින්ම නිර්මාණය කළ අපූරු සිතුවම් පිරී ඇත. ඒවායේ චරිත නිර්මාණය වන්නේ ළමයින්ට වහා මතකයේ රැදෙන පරිදිය. උදාහරණයක් ලෙස ඔහුගේ කැට් ඉන්ද හැට් කෘතියේ ඇත්තේ දෙමව්පියන් නිවසේ නැති අතරතුර කුඩා දරුවන් දෙදෙනෙකු හා එක්ව දඟකාරකම්වල නියුතුවන බළලෙකු පිළිබඳවය.

 මෙවන් තේමාවන් නිර්භයව ළමා සාහිත්‍යය වෙත හඳුන්වාදෙන්නට ඩොක්ටර් සෙයුස් සමත් වූ අතර ඒවා අතිශයින්ම ළමා හිතකාමී විය. අද පවා කැට් ඉන්ද හැට් වැඩිම අලෙවියක් ඇති ළමා කෘතියකි. ඔහු ලොව වැඩිම අලෙවියක් ඇති ලේඛකයන් නව දෙනා අතර සිටින අතර ඔහුගේ කෘතිවල පිටපත් මිලියන 500කට වඩා ලොව පුරා අලෙවි වී ඇති බව කියැවේ.

එමෙන්ම ඔහුගේ වඩාත්ම සුවිශේෂී ලක්ෂණය වන්නේ සීමිත වදන් පෙළක් ඇසුරින් කතාන්දර නිර්මාණය කරන්නට ඔහු දැක්වූ විශේෂ සමත්කමයි. කියැවීමට හුරු වන මුල් අවධියේ දරුවන්ට ගැලපෙන සීමිත වචන මාලාවක් තුළින් රසවත් පොතක් ලිවිය හැකි බව ඔහු ඔප්පු කොට පෙන්වා දුන්නේය. සැබැවින්ම ඔහුට එම අභියෝගය ලබා දුන්නේ ඔහුගේ පොත් ප්‍රකාශකයා මෙන්ම ප්‍රකට ලේඛකයෙකුද වන බෙනට් (Bennett Cerf) විසිනි. ඉතා අසීරුවෙන් එම අභියෝගය ජය ගත් ඩොක්ටර් සෙයුස් ඉන් තම පෞද්ගලික සාර්ථකත්වය අත් කරගත්තා පමණක් නොව කිසිදාක යල්පැන නොයන ආකාරයේ පොත් පෙළක්ද නිර්මාණය කළේය. එම කෘතිවල අන්තර්ගතව ඇති නිර්මාණශීලී පද ගැලපීම් සහ සමාන ශබ්දැති පද  ඕනෑම දරුවෙකුට කියැවීම රසවත් අත්දැකීමක් බවට පත්වෙයි.

ඔහුගේ කතාන්දර විවිධ භාෂාවන්ට නැගී ඇති අතර සිනමාව සහ රූපවාහිනිය වැනි විවිධ මාධ්‍යවලටද අනුවර්තනය වී ඇත. එමෙන්ම 1960න් ඇරඹි ඔහුගේ ළමා කෘති ලේඛන දිවිය තුළ හැටකට ආසන්න වන කෘති ප්‍රමාණයක් නිර්මාණය කිරීමට ඔහු සමත් වී ඇත.

ළමා සාහිත්‍යයට එළැඹීමට පෙර පුවත්පත් කාටූන් ශිල්පියෙකු මෙන්ම චිත්‍රපට කර්මාන්තයේද නියුතුව සිටි ඩොක්ටර් සෙයුස් කලක් යුධ සොල්දාදුවෙකු ලෙසින්ද සේවය කොට තිබේ.  ඔහුගේ කෘති එලෙස ඔහු විවිධ ක්ෂේත්‍ර තුළින් එක් රැස් කරගත් අත්දැකීම් සහ දැනුම ඇසුරු කරගනිමින් නිර්මාණය වී ඇත. එබැවින් ළමයින්ට පමණක් නොව වැඩිහිටියන්ට දැනෙන තරම් හාස්‍යයක් එම කෘතිවල අන්තර්ගතය.

ඩොක්ටර් සෙයුස් ගැන ඇති අපූරු තොරතුරු බොහෝය. ඔහුගේ පළමු කෘතිය ප්‍රකාශකයන් විසි හත් දෙනෙකු අතින් ප්‍රතික්ෂේප වී තිබීම ඉන් එකක් පමණි.

සීය නටනවා අමුතුම නැටුමක්

සීය නටනවා අමුතුම නැටුමක්

මෙම අපූරු පොතේ ප්‍රධාන චරිතය වෙන්නේ සීයා කෙනෙක්. දවසක් සීයාට එක දිගට නටන්න පටන් ගන්නවා. නවත්තගන්න බැරි සීයගේ නැටිල්ල අනික් අයටත් බෝ වෙනවා. ඒ බෝ වෙන නැටුම හරිම හාස්‍යජනක විදියට ඉදිරිපත් කරමින් තතාන්දරය ගොඩ නැගෙනවා. කතාවේ අවසානය පවා හරිම වෙනස්. ඒ වගේම සෞම්‍ය එකක්. ඒ වගේම සිතුවම් වලින් ඒ සඳහා දිය හැකි උපරිම සහය ලබා දී තිබෙනවා. චම්මි ඉරේෂා විසින් ලියා ඇති මෙය මෙරට ළමා සාහිත්‍ය කෘති අතරේ මට හමු වුණු විශේෂම පොතක්. කවරය සහ නම දුටු පමණින්ම ඒ වෙනස අපිට දැනෙන් පටන් ගන්නවා.

ලංකාවේ ළමා සාහිත්‍යය අධ්‍යයන ක්ෂේත්‍රයක් හෝ කර්මාන්තයක් විදියට එතරම් දියුණු වෙලා නැහැ.  ඒ නිසා අපේ ළමා පොත්වල විවිධ දුර්වලතා සහ සීමා මායම් තිබෙනවා. නමුත් මෙය ඒ සීමාවලින් ඔබ්බට ගිය කෘතියක්.

සදාචාරාත්මක පණිවුඩයක් අන්තරගත විය යුතුයි යන්න ළමා පොත් වලට උරුම ලක්ෂණයක් විදියට පොදුවේ සැලකෙනව. නමුත් අපේ ඇතැම් පොත් තුළ නිර්මාණශීලීත්වයට වඩා ආදර්ශයට තැනක් දීම දකින්න ලැබීම නම් දුර්වලතාවයක් විදියටයි හඳුනාගත යුත්තේ. ආදර්ශයක් ඇතුළත් නොකරමින් පවා දරුවන්ට රසවිඳිය හැකි නිර්මාණ බිහි කරන්න පුළුවන්.  ‘සීය නටනවා අමුතුම නැටුමක්’ ඒ ආකාරයේ කෘතියක්.

මෙහි සිතුවම් නිර්මාණය කොට තිබෙන්නේ පවිත්‍රා වනමලී විසින්. ඇය සහ කතුවරිය පොතට භාවිතා කර තිබෙන්නේ අපිට එතරම් හුරු පුරුදු නොවන සිතුවම් ශෛලියක්.  එ් නිසා මේ පොත ළමයින්ට පමණක් නොවෙයි වැඩිහිටි අපටත් නැවුම් රසයක් ගෙනෙනවා.

මෙය වයස 08-10 වයස් ඛාණ්ඩයේ දරුවන් සඳහා සුදුසු වන ආකාරයෙන් වචන ප්‍රමාණයට යම් සීමාවක් යොදාගනිමින් ලියැවුණු පිංතූර කතා (Picture Book) පොතක්. පිංතූර කතා පොතක විශේෂත්වය වන්නේ වචන තරම්ම ඇතැම් විට වචන වලටත් වඩා සිතුවම් වැදගත් වීමයි. ඒ බව මනාව අවබෝධ කරගනිමින් කෘතියේ වචන, සිතුවම් වගේම පිටු සැකැස්මත් නිර්මාණය කරගන්න කතුවරිය සහ සිත්තරිය සමත් වී තිබෙනවා. 

ළමා සාහිත්‍ය මූලිකාංග 01. සදාචාර සංකල්ප

ළමා සාහිත්‍ය මූලිකාංග 01.
සදාචාර සංකල්ප

ළමා සාහිත්‍යයේ එකම අරමුණ ළමයින්ට හොඳ නරක ඉගැන්විම නොවන බව මේ වන විට සාකච්ඡාවට ගැනෙන අදහසක් වී තිබේ. එහෙත් හුදෙක් පණිවිඩයක් අන්තර්ගත කිරීම කෙරෙහි පමණක් අවධානය යොමු කිරීම ප්‍රමාණවත් නොවන බව පෙන්වා දීම මිස සදාචාර සංකල්ප සන්නිවේදනය ළමා කෘතිවලින් ඉවත් විය යුතු බවක් ඉන් අදහස් නොකෙරේ. එබැවින් අද පවා ලියැවෙන බහුතරයක් ළමා කෘතිවල සදාචාරමය පණිවිඩයක් අන්තර්ගතව තිබේ.

ළමා සාහිත්‍යය වැඩුණු අනන්‍යතා සහිත විශේෂ සාහිතයාංගයක් ලෙස වර්ධනය වෙන්නට පෙරාතුව ළමා සාහිත්‍යෙය් තැන ගත්තේ කතාන්දරයි. වැඩිහිටියන් විසින් ළමුන්ට වාචිකව කියාදෙන මේ කතාන්දර ජනශ්‍රැති, ඓතිහාසික වීරයන් පිළිබඳ කතාන්දර, දේවපුරාණ හෝ ආගමික සාහිත්‍යෙයන් ගත් කොටස්වලින් සකසාගත් ඒවා විය. කෙසේ වුවද මේ සෑම කතාන්දරයක්ම පාහේ හොඳ නරක පිළිබඳව සංකල්පවලින් යුක්තව නිර්මාණය වූ ඒවා බව පෙනේ. මේවා තුළින් පවා සදාචාරය පිළිබඳ හැගීමක් දරුවන්ට දීමට උත්සාහ ගෙන ඇති බව නිරීක්ෂණය කළ හැකිය. මේ කතාන්දරවල ඇති පොදු ලක්ෂණය නම් හැම විටම නරක අභිබවා හොඳ ජයග්‍රහණය කරන බව පෙන්වීමයි. එමෙන්ම අහිංසක සහ අවරවරප්‍රසාධිත පුද්ගලයන් හෝ කණ්ඩාම් අධිමානුෂීය බලයක් හෝ උපක්‍රමශීලී බුද්ධිය මෙහෙයවීමෙන් ජය ගන්නා ආකාරය මේ කතාන්දරවල අන්තර්ගතය. ඒ අනුව හොඳ නරක දේ අතුරින් හොඳ ජයග්‍රහණය කළ යුතුය යන සංකල්පය මේ කතාන්දර ඇරසුරින් ළමයින් වෙත සම්ප්‍රේෂණය විණි. නූතනයේදී අපි ළමා කතාවල හොඳ නරක පිළිබඳ සරල බෙදීම ඒ අයුරින්ම අඩංගු කිරීමට උත්සා නොගත්තද අපගේ තෝරාගැනීම විය යුත්තේ හොඳ දේ ය යන්න පිළිබඳව හැඟීමක් ඇති කිරීම නූතන ළමා කතා තුළින්ද අපි බලාපොරොත්තු වෙමු.

එමෙන්ම ළමයෙකු තුළ වර්ධනය විය යුතු කරුණාව, සහකම්පනය, ආචාරශීලීත්වය වැනි සංකල්ප වඩාත් උපක්‍රමශීලීව ළමයාට හඳුන්වා දීම සදහා නූතන ළමා කතා තුළින් උත්සාහ ගැනේ. එමෙන්ම වඩාත් නූතන මානුශීය සංකල්ප වන අනෙකා පිළිබඳ සමානාත්මතාව, වාර්ගිකත්වය ප්‍රතික්ෂේප කිරීම, වැනි වඩාත් ප්‍රබල ලෙස කියාදීම සඳහා ළමා කතා යොදා ගැනීම වර්තමාන ළමා සාහිත්‍යෙය් නැඹුරුවකි. මෙවන් කරුණු ඍජුවේ ඉගැන්වීමට වඩා ඒවා රසවත් අත්දැකීමත් ලෙස සාහිත්‍යය ඔස්සේ ළමයා වෙත ලබා දෙන්නට හැකි බව පොදුවේ පිළිගත් කරුණකි. ළමා සාහිත්‍යකරුවා මුහුණ දෙන මූලික අභියෝගයක් වන්නේද රසවත් බව ඌන නොකරමින් එකී පණිවිඩය අන්තර්ගත කිරීමය.

හත්පෙති මල ප්‍රකට ළමා කතාන්දරයකි. එහි අවසානයේ ප්‍රබල සදාචාරාත්මක පණිවිඩයක් ගැබ්ව තිබේ. එහෙත් ඉන් පෙර කුතුහලය හා විස්මය රැගත් අපූරු කතාන්දරයක් දිගහැරෙයි. සදාචාරාත්මක පණිවිඩය කතාවට ලබා දී ඇති තාර්කික අවසානයක් මිස අවවාද දීමක් ලෙස හැගී නොයයි.